Brandklassen ontcijferen en de optimale brandblusser identificeren: In dit artikel behandelen we deze vereiste. We ontleden de classificaties en laten het verband zien tussen de brandklassen en de blusmiddelen. Een uitgebreid overzicht inclusief een tabel die duidelijkheid brengt in het complexe veld van brandklassen, zodat een brand in een bedrijf of thuis snel geblust kan worden in geval van nood.
Brand kan snel ontstaan, thuis of op het werk. Een brandbare stof komt in contact met warmte en lucht of zuurstof en is al ontbrand. Hoe gevaarlijk een brand is, hangt volledig af van het brandbare materiaal. Omdat verschillende materialen ook verschillende brandeigenschappen hebben en verschillend moeten worden bestreden, wordt elke brand ingedeeld in een zogenaamde brandklasse. Deze worden gedefinieerd in de Europese norm EN 2 (voorheen DIN 14406).
Volgens EN 2 zijn er vijf brandklassen, die worden opgesomd in de volgende tabel met brandklassen:
Brandbaar materiaal: Vaste stoffen
Voorbeelden: Hout, papier, kolen, stro, textiel
Brennbarer Stoff: Flüssige oder flüssig werdende Stoffe
Voorbeelden: Benzine, alcohol, was, teer, vernis, hars
Brennbarer Stoff: Gasförmige Stoffe
Voorbeelden: Aardgas, waterstof, methaan, acetyleen, propaan, butaan
Brennbarer Stoff: Brennbare Metalle
Voorbeelden: Aluminium, magnesium, kalium, natrium, lithium
Brennbarer Stoff: Speiseöle und Speisefette
Voorbeelden: Zonnebloemolie, frituurvet
Elke brandklasse vereist specifieke methoden om de brand zo snel en effectief mogelijk te blussen. Bij het bestrijden van een brand denken veel mensen in eerste instantie aan water, maar in sommige gevallen kan dit de brand juist verergeren.
Brandklasse A omvat alle vaste materialen die grotendeels in de natuur voorkomen. Hieronder vallen bijvoorbeeld papier, hout en textiel. Deze materialen produceren vaak zowel sintels als vlammen. Om de brand te bestrijden moet je dus een blusmiddel gebruiken dat zowel de sintels als de vlammen dooft. Geschikte blusmiddelen zijn water of brandblussers gevuld met schuim of poeder.
Brandklasse B omvat alle vloeibare stoffen of stoffen die onder invloed van warmte vloeibaar worden. Denk hierbij aan alcohol, oliën, benzine, verf of teer. Schuimblussers, ABC- en BC-brandblussers, zandblussers en CO2-brandblussers worden gebruikt om branden te bestrijden. Een brand van klasse B mag in geen geval met water worden geblust.
Brandklasse C omvat alle brandbare gassen zoals aardgas, methaan, propaan of waterstof. ABC- en BC-brandblussers worden gebruikt om branden te bestrijden. Het is belangrijk dat een brand van klasse C pas wordt geblust nadat de gastoevoer is afgesloten om de vorming van een explosief gas-luchtmengsel te voorkomen.
Brandklasse D omvat branden waarbij brandbare metalen zoals aluminium, magnesium, kalium of lithium betrokken zijn. Deze metalen branden pas boven de 1000 °C en zijn daarom moeilijk te blussen. In de regel is er geen vlamvorming en branden de metalen meestal gloeiend heet. Brandklasse D mag nooit met water worden geblust. Dit zou leiden tot een explosie. Om het vuur te bestrijden worden D-poederblussers of droog zand gebruikt.
Klasse F branden ontstaan meestal in keukens wanneer bakvetten of oliën vlam vatten. Er is een groot risico op herontsteking, wat vaak tot ernstige verwondingen leidt. Speciale vetbrandblussers of brandblussers met het label “Geschikt voor het blussen van kookolie- en bakvetbranden” zijn geschikt voor het bestrijden van branden. CO2-blussers, poederblussers en blusdekens zijn slechts beperkt geschikt. Blus vetbranden nooit met water, omdat het water een gevaarlijke steekvlam kan veroorzaken.
Brandklasse E bestond tot 1978 en was bedoeld voor branden in elektrische laagspanningsinstallaties. Maar omdat alle huidige brandblussers ook gebruikt kunnen worden voor elektrische branden met behoud van de bijbehorende minimumafstanden, werd brandklasse E overbodig en daarom afgeschaft.
Brandbeveiligingsklassen, ook wel bouwmateriaalklassen genoemd, worden gebruikt om bouwmaterialen en bouwproducten te categoriseren op basis van hun ontvlambaarheid en brandbaarheid. De brandbeveiligingsklassen zijn in heel Europa gestandaardiseerd. Ze geven aan hoe gemakkelijk een materiaal kan worden ontstoken en hoe intens het brandt. Brandklassen daarentegen zijn bedoeld om een brand op de juiste manier te bestrijden.
Effectieve brandbestrijding vereist de juiste keuze van brandblusser. Ontdek in dit hoofdstuk welke brandblusser geschikt is voor welk doel.
Er zijn verschillende soorten brandblussers om een brand zo effectief mogelijk te bestrijden. Elk type brandblusser is geschikt voor bepaalde materialen en stoffen en blust de brand op een andere manier.
Geschikt voor brandklassen A, B en C: Poederblussers worden veel gebruikt vanwege hun brede toepassingsgebied en snelle werking. Er zijn drie soorten bluspoeder: ABC, BC en D bluspoeder, waarbij de laatste een speciaal poeder is en alleen gebruikt wordt voor metaalbranden. De letters van de bluspoeders geven de respectievelijke brandklasse aan. ABC- en BC-poeders kunnen ook gebruikt worden om branden in elektrische installaties te bestrijden. Het enige nadeel van poederblussers: Het bluspoeder kan vervuiling veroorzaken bij het bestrijden van branden.
Geschikt voor brandklassen A en B: schuimblussers kunnen gericht worden ingezet om grote vervuiling te voorkomen. Schuimblusmiddelen werken op brandende vloeistoffen met een dampdichte schuimdeken die het binnendringen van zuurstof verhindert. Schuim werkt ook snel en effectief bij branden met vaste stoffen.
Geschikt voor brandklasse A: Water wordt gebruikt als blusmiddel voor stoffen die zich met water verbinden en is daarom alleen geschikt voor branden van klasse A. Het gebruik van water op branden van andere brandklassen, bijvoorbeeld metaal- of vetbranden, kan leiden tot explosies. Omdat water geen residu's achterlaat, wordt het vooral gebruikt om branden in huizen en kantoren te bestrijden. Aan waterblussers worden vaak additieven toegevoegd om het bevriezen van het water of de slechte bevochtigingseigenschappen te compenseren.
Geschikt voor brandklasse B (en in sommige gevallen D): Kooldioxide is het enige blusmiddel dat volledig residuvrij blust, daarom kunnen CO2-brandblussers ook zonder problemen gebruikt worden op branden met elektrische apparaten. CO2-brandblussers zijn zeer geschikt voor gebruik in gesloten ruimten; CO2 vervliegt zeer snel in open ruimten. Brandbestrijding met CO2-brandblussers mag alleen worden uitgevoerd door professionals, omdat CO2 boven een bepaalde concentratie in de lucht die we inademen levensbedreigend is voor mensen.
Geschikt voor brandklasse F: Er zijn speciale vetbrandblussers voor vetbranden. Vetbranden vereisen bijzonder snel ingrijpen omdat ze zich zeer snel verspreiden. Daarom is het belangrijk om speciale brandblussers binnen handbereik te hebben in de keuken.
Geschikt voor brandklasse D: Branden van klasse D zijn moeilijk te blussen en daarom zijn er speciale metalen blusmiddelen die het vuur bestrijden en voorkomen dat het opnieuw ontbrandt. Het blusmiddel bestaat meestal uit een conventioneel bluspoeder met een speciaal metaalbluspoeder.
Werknemers moeten altijd op de hoogte zijn van brandveiligheidsmaatregelen. Dit houdt onder meer in dat ze op de hoogte moeten zijn van vluchtroutes, het juiste gebruik van blusmiddelen en hoe ze de brandweer moeten waarschuwen. Door snel te reageren in een noodsituatie kunnen mensen worden gered en kan de schade worden beperkt.
Blusmiddel | Brandklasse A (Vaste stoffen) | Brandklasse B (Vloeibare stoffen) | Brandklasse C (Gassen) | Brandklasse D (Metalen) | Brandklasse F (Vetten, oliën) |
---|---|---|---|---|---|
Water (W) | ✓ | X | niet geschikt | X | X |
Schuim (S) | ✓ | ✓ | niet geschikt | X | X |
BC-poeder (P) | niet geschikt | ✓ | ✓ | niet geschikt | niet geschikt |
ABC-poeder (PG) | ✓ | ✓ | ✓ | niet geschikt | niet geschikt |
Metalen brandpoeder (PM) | niet geschikt | niet geschikt | niet geschikt | ✓ | niet geschikt |
Kooldioxide | niet geschikt | ✓ | nicht geeignet | X | niet geschikt |
Vetblusmiddel (W) | ✓ | niet geschikt | niet geschikt | X | ✓ |
✓ Geschikt
X Gebruik mogelijk gevaarlijk
Brandblussers moeten expliciet voorzien zijn van een etiket met het woord “brandblusser”. Op het etiket moet in één oogopslag te zien zijn voor welke brandklassen het blustoestel geschikt is. Het moet ook vermelden welk blusmiddel het bevat. De vulhoeveelheid van de brandblusser en een korte gebruiksaanwijzing staan ook op het etiket.
Als onderdeel van de jaarlijkse brandveiligheidstraining moeten werknemers vertrouwd worden gemaakt met de beschikbare blusmiddelen om in geval van brand een goede brandbestrijding te garanderen.
In Nederland is de levering van brandblussers in bedrijven verplicht en wettelijk vastgelegd in de NEN 4001. Voor bedrijven met een verhoogd risico op brand (bijv. bij het werken met brandbare stoffen) moeten verdere brandbeveiligingsmaatregelen worden genomen, die zijn geregeld in PGS 15.
Nadat je de juiste brandblusser hebt gekozen op basis van de brandklasse, moet je deze ook correct gebruiken in een noodgeval. Brandblussers hebben meestal maar een korte blustijd, dus correct gebruik in een noodgeval is cruciaal. Op het etiket van de brandblusser staat een korte gebruiksaanwijzing.
In de volgende drie stappen leggen we uit hoe je een brandblusser correct gebruikt in geval van brand:
Verwijder de zekering.
Druk op de slagknop of bedieningshendel.
Richt de blusstraal op de brandhaard en bestrijd het vuur.
Elke brandblusser werkt net iets anders. Stappen 2 en 3 kunnen verschillen omdat brandblussers verschillende systemen gebruiken, afhankelijk van het type en de fabrikant.
Gebruik brandblussers alleen bij de brandhaard en houd ze verticaal.
Bestrijd het vuur in uitbarstingen en altijd in de richting van de wind. Anders kunt u zich verwonden of kan er rook in uw luchtwegen komen.
Gebruik, indien beschikbaar, meerdere brandblussers tegelijk. Dit is beter dan de een na de ander.
Richt op de brandhaard, niet op de vlammen.
Houd bij brand in elektrische apparatuur altijd de minimale afstand aan die op de brandblusser staat aangegeven.
Gebruik slechts zoveel blusmiddel als nodig is. In het ideale geval blijft er nog wat over voor het geval de brand weer oplaait.
Als er na het blussen weer sintels verschijnen, blus deze dan altijd opnieuw met water.
Kijk uit voor mogelijke herontsteking en laat het gebluste gebied niet onbeheerd achter.
Zet de brandblusserna gebruik niet terug op zijn plaats, maar laat hem bijvullen.
Hier vindt u antwoorden op veelgestelde vragen over het onderwerp brandklassen.
Brandklassen verwijzen naar de classificatie van branden volgens hun brandbare substantie. De classificatie is in heel Europa gestandaardiseerd volgens EN 2 en bestaat uit 5 brandklassen.
Brandklasse A: Branden met vaste materialen (hout, papier, textiel, stro, ...)
Brandklasse B: branden met vloeibare of vloeibaar makende stoffen (benzine, verf, hars, teer, ...)
Brandklasse C: gasbranden (aardgas, methaan, propaan, ...)
Brandklasse D: Branden met metalen (aluminium, natrium, kalium, ...)
Brandklasse F: brand met eetbare vetten en oliën (plantaardige en dierlijke oliën en vetten)
Volgens de EN 2-norm zijn er 5 brandklassen:
Brandklasse A (bijv. hout, papier)
Blusmiddel: water, blusschuim, ABC-poeder
Brandklasse B (bijv. teer, benzine)
Blusschuim, ABC poeder, BC poeder, koolstofdioxide (CO2 blusser)
Brandklasse C (bijv. aardgas, propaan)
ABC-poeder, BC-poeder
Brandklasse D (bijv. aluminium, natrium)
D poeder, droog zand
Brandklasse F (bijv. frituurvet, koolzaadolie)
Blusmiddel voor vet
Poederblussers met ABC-poeder kunnen gebruikt worden voor branden van klasse A, B en C.
Branden van klasse A worden geblust met water, schuimblussers of poederblussers met ABC-poeder.
Brandblussers die gebruikt worden voor brandklasse B zijn geschikt voor het bestrijden van branden met onder andere vloeibare en vloeibaar makende stoffen. Denk hierbij aan verf, alcohol, benzine, lakken en oliën. Branden van klasse B kun je bestrijden met schuimblussers, ABC-, BC-blussers of CO2-blussers.
Branden van klasse D mogen nooit met water worden geblust. Het water zou splitsen bij de hoge temperaturen en dit zou tot een explosie kunnen leiden. Brandende metalen mogen alleen worden geblust met een speciaal metaalbluspoeder (D-poeder).
Branden met bakvetten en oliën komen bijna uitsluitend voor in keukens. Je mag alleen speciale vetblusmiddelen gebruiken om branden te bestrijden.
Tot een paar jaar geleden werden branden waarbij oliën en vetten betrokken waren geclassificeerd als B-branden. Omdat dit type brand en de bijbehorende gevaren echter zeer vaak voorkomen, werd brandklasse F geïntroduceerd om het bewustzijn over vetbranden te vergroten.
Brandklasse E, die betrekking had op branden in elektrische laagspanningssystemen (tot 1000 volt), werd in 1978 afgeschaft. Alle huidige brandblussers kunnen worden gebruikt om dergelijke branden te blussen, op voorwaarde dat de relevante minimumafstand wordt aangehouden. Brandklasse E werd dus overbodig.
Bij oudere brandblussers kan brandklasse E nog op het blustoestel vermeld staan.
Verschillende brandblussers zijn geschikt voor branden van verschillende brandklassen. Hier volgt een overzicht:
Poederblussers zijn allrounders, ze kunnen gebruikt worden voor klasse A, B, C en zelfs D, afhankelijk van de opdruk.
Schuimbrandblussers zijn voornamelijk geschikt voor het bestrijden van branden van klasse A en B.
Waterblussers worden uitsluitend gebruikt voor het bestrijden van klasse A-branden waarbij vaste organische materialen betrokken zijn.
CO2 brandblussers worden gebruikt voor het bestrijden van branden met vloeibare en liquidiserende stoffen, d.w.z. klasse B branden.
Metaalbrandblussers zijn effectief tegen metaalbranden van klasse D.
Vetbrandblussers zijn essentieel in keukens en doven branden van klasse F.
Schuimblussers worden gebruikt voor brandbestrijding in brandklassen A en B. In geen geval mogen ze worden gebruikt in brandklassen D en F, omdat dit de brand kan verergeren.
Bijna elke brandblusser is nu geschikt om elektrische branden te bestrijden. Het is belangrijk om de minimale afstand die op het etiket van de brandblusser staat in acht te nemen.
Het gebruik van brandblussers en algemene kennis van brandveiligheidsmaatregelen zijn van groot belang. In een noodsituatie kan onjuist gebruik of gebrek aan kennis verwoestende gevolgen hebben.
De brandklassen geven informatie over het type brandend materiaal en bepalen zo de juiste blusmethode en de blusmiddelen die nodig zijn om branden veilig te bestrijden.
Er zijn verschillende brandblussers beschikbaar voor brandbestrijding, die in noodgevallen snel en correct kunnen worden gebruikt dankzij de eenvoudige etikettering.
DENIOS biedt u een grote keuze aan brandblussers en andere blusmiddelen voor uw bedrijf.
De technische informatie op deze pagina is met zorg en naar ons beste weten en overtuiging samengesteld. Niettemin kan DENIOS B.V. geen enkele garantie of aansprakelijkheid aanvaarden, contractueel, rechtmatig of anderszins, voor de actualiteit, volledigheid en correctheid, noch jegens de lezer, noch jegens derden. Het gebruik van de informatie en inhoud voor eigen of derde doeleinden is dan ook voor eigen risico. Neem in ieder geval de plaatselijk en actueel geldende wetgeving in acht.
Bel ons of mail naar info@denios.nl en wij helpen u graag verder.
Welkom op de Nederlandse DENIOS website! Wist u dat DENIOS Benelux een nieuwe website beschikbaar heeft, speciaal voor onze Belgische klanten. Deze website is beschikbaar in zowel het Nederlands als het Frans. Bekijk www.denios.be