Ergonomie en ruggezondheid op de werkplek

Het risico op rugproblemen en andere aandoeningen aan het bewegingsapparaat is aanzienlijk hoger in sommige beroepsgroepen. Dit geldt met name voor banen waarin fysieke belastingsfactoren als gevolg van fysieke arbeid een belangrijke rol spelen. Arbeiders in handmatige of industriële beroepen zijn daarom bijzonder vatbaar, net als de dienstensector.

Rugproblemen en spier- en skeletaandoeningen ontstaan wanneer bewegingen, houdingen of het hanteren van lasten te eenzijdig, te frequent of te extreem worden. Typische fysieke stressoren zijn ergonomisch ongunstige werkomstandigheden zoals

De Arbowet vormt de wettelijke basis voor de "ergonomieverplichting" op de werkplek. Volgens §3 Arbowet is het een van de algemene basisverplichtingen van de werkgever om de veiligheid en gezondheid van de werknemers op het werk door middel van arbomaatregelen te waarborgen. In het kader van een risicobeoordeling moet de werkgever de in het bedrijf aanwezige gevaren (bijv. door fysieke belasting) vaststellen en adequate preventieve en beschermende maatregelen nemen.

De Verordening ladingsbehandeling specificeert dit specifiek met betrekking tot het handmatig tillen, dragen, trekken of duwen van lasten op het werk. Er staat bijvoorbeeld in dat het manueel hanteren van lasten moet worden vermeden of geminimaliseerd door geschikte arbeidsmiddelen te gebruiken (paragraaf 2 van de Verordening ladingsbehandeling).

Eerst moeten de risicofactoren voor spier- en skeletaandoeningen op de werkplek worden geïdentificeerd. Dit gebeurt met behulp van een risicobeoordeling.

Om de gevaren te identificeren, kunt u zich bijvoorbeeld baseren op bevindingen van bedrijfsgeneeskundige onderzoeken, wettelijke voorschriften en technische regels, evenals informatie van de ongevallenverzekeraars. Een inspectie van de werkplek en de betrokkenheid en ondervraging van werknemers zijn ook essentiële informatiebronnen.

Het is essentieel om dit op te merken: De loutere aanwezigheid van inspannende activiteiten zegt niets over hun gevarenpotentieel. Om het risico op aandoeningen aan het bewegingsapparaat zoals rugklachten te beoordelen, is het altijd nodig om het niveau, de duur en de frequentie van de fysieke belasting te bepalen.

Individuele factoren zoals leeftijd, geslacht, ervaring en fysieke fitheid kunnen ook van invloed zijn en moeten daarom ook worden meegenomen in de analyse. Uit de bevindingen over het type en het niveau van de gevaren moeten geschikte preventieve maatregelen worden afgeleid.

Het STOP-principe is van toepassing bij het afleiden van preventieve maatregelen:

S Substituut (Vervanging)
T Technische maatregelen
O Organisatorische maatregelen
P Persoonlijke maatregelen

De volgorde van de lijst komt ook overeen met de volgorde van prioriteit van de uit te voeren maatregelen. Eerst moet worden gecontroleerd of werkstappen die gevaarlijk zijn voor het bewegingsapparaat kunnen worden vervangen door andere, niet-gevaarlijke werkstappen. Als belastingen niet kunnen worden vermeden, moeten ze tot een minimum worden beperkt (minimalisatieprincipe). Volgens het STOP-principe hebben technische maatregelen altijd voorrang op organisatorische of persoonlijke maatregelen. Er zijn veel technische opties op de markt voor de preventie van aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Hieronder presenteren we 4 beproefde producten.

Hulpmiddelen voor intern transport beperken het gebruik van menselijke spierkracht tot een minimum en voorkomen rugproblemen. Dit zijn bijvoorbeeld transportwagens, transportkarren, steekwagens of transportrollen. Het tillen van zware lasten wordt vergemakkelijkt met apparatuur zoals pallettrucks, kraanarmen of takels. Belangrijk om te weten: De lasthanteringsverordening vereist het gebruik van mechanische apparatuur in het bijzonder om gevaren veroorzaakt door het handmatig hanteren van lasten tegen te gaan.

Langdurig staan en werken op harde oppervlakken kan aantoonbaar leiden tot blijvende schade aan de rug. Met ergonomische werkplekmatten (ook wel antivermoeidheidsmatten genoemd) profiteer je van een aanzienlijke vermindering van de belasting, bijvoorbeeld op staande werkplekken. Ergonomische werkplekmatten zijn gemaakt van dempende of veerkrachtige materialen zoals vinylschuim of rubber met een grote materiaaldikte en een gestructureerd oppervlak (bijv. groeven of noppen). Ergonomische werkplekmatten absorberen daarom schokbelastingen tijdens het bewegen en stimuleren gunstige microbewegingen en stimulatie van de spieren bij langdurig staan.

De voordelen voor werknemers:

Een andere manier om de negatieve effecten van langdurig staan of zitten te voorkomen, is door regelmatig van houding te veranderen. Een permanente en eenzijdige houding is namelijk bijzonder schadelijk voor de rug en het bewegingsapparaat. Er moet daarom worden gestreefd naar een evenwichtige combinatie van staan, zitten en lopen op de werkplek. Werkstoelen en krukken moeten werknemers daarom ergonomische zitmogelijkheden bieden. De aanschaf van een stahulp kan ook een merkbare verlichting bieden bij staande activiteiten in de werkplaats of productieruimte. Een stahulp is aanzienlijk hoger dan een klassieke werkkruk en stelt de gebruiker in staat ergonomisch te "leunen" op staande werkplekken.